Klokkenluiders gaan beter beschermd worden

Het is van belang uw interne meldregeling voor vermoedens van misstanden tijdig aan te passen.

De huidige Wet Huis voor klokkenluiders verplicht grote werkgevers (waar 50 of meer personen werkzaam zijn) een interne meldregeling ofwel klokkenluidersregeling te hebben. Personen die een werkgerelateerde melding doen omdat zij een misstand vermoeden waarbij het maatschappelijk belang in het geding is, worden beschermd tegen benadeling ten gevolge van deze melding. Voorbeelden van benadeling zijn schorsing, ontslag en loonsverlaging, maar ook intimidatie en pesterijen.

De positie van klokkenluiders gaat binnenkort verbeterd worden.

Wetsvoorstel Wet bescherming klokkenluiders

Sinds 2019 is er een nieuwe Europese richtlijn die ten doel heeft klokkenluiders beter te beschermen (2019/1937). Deze Europese richtlijn moet op 17 december aanstaande zijn omgezet in nationale wetgeving. Het betreffende Nederlandse wetsvoorstel wijzigt de huidige Wet Huis voor klokkenluiders die Wet bescherming klokkenluiders gaat heten. Het wetsvoorstel biedt op verschillende wijzen (extra) bescherming aan klokkenluiders.

Vanaf 17 december 2021 moeten in elk geval overheidswerkgevers en werkgevers met minstens 250 werkzame personen aan de nieuwe eisen voldoen, ook als op dat moment de implementatiewet nog niet in werking getreden is. Private werkgevers met 50 tot 249 werkzame personen, krijgen nog even de tijd om aan de nieuwe wet te voldoen. Bereidt u (alvast) goed voor op komende veranderingen.

50 werkzame personen

De regelgeving voor klokkenluiders geldt voor werkgevers waar 50 of meer personen werkzaam zijn. Ook uitzendkrachten, stagiairs, zzp’ers en gedetacheerden tellen mee. Als er in de regel minder dan 50 personen werkzaam zijn, is er geen wettelijke plicht om een interne meldprocedure te hebben, tenzij er sprake is van een uitzonderingssituatie (zie voor de uitzonderingen het kopje ‘Let op’ hieronder).

Inhoud wetsvoorstel

Het wetsvoorstel verplicht de werkgever zijn meldregeling op een aantal punten aan te passen en voorziet in een aantal belangrijke wijzigingen.

Zo hoeven melders straks niet meer aan te tonen dat zij benadeeld zijn vanwege hun melding. Als er sprake is van een situatie die als benadeling kan worden aangemerkt, zal de werkgever moeten aantonen dat de benadeling niets met de melding te maken heeft. De bewijslast keert dus om.

Een aantal andere wijzigingen zijn:

• De kring van beschermden wordt uitgebreid. Iedereen die voor de organisatie werkt moet intern kunnen melden. Niet alleen werknemers worden beschermd, maar het benadelingsverbod gaat ook zien op onder meer vrijwilligers, stagiairs en zzp’ers;
• Direct extern melden kan. Een klokkenluider is straks niet meer verplicht eerst intern een melding te doen om bescherming te krijgen, maar kan ook direct naar een externe instantie die bevoegd is de melding te behandelen (bijvoorbeeld het Huis voor Klokkenluiders, de Autoriteit Persoonsgegevens en de Autoriteit Consument en Markt);
• Het wetsvoorstel voorziet in concrete termijnen voor het geven van een ontvangstbevestiging en informatie. De melder van een misstand moet binnen zeven dagen nadat de werkgever de melding ontvangen heeft een ontvangstbevestiging krijgen. Binnen drie maanden na het versturen van de ontvangstbevestiging moet de werkgever informatie over de beoordeling en eventuele opvolging van de melding aan de melder verschaffen;
• De procedure moet ook openstaan voor meldingen van informatie over inbreuken op het recht van de Europese Unie;
• Voor werkgevers wordt de geheimhoudingsplicht van de identiteit van de melder aangescherpt;
• Een werkgever moet de meldingen over misstanden of inbreuken op een goede manier registreren.

Eenmaal opgesteld:

Er is instemming van de Ondernemingsraad nodig voor de vaststelling van de meldregeling en voor wijzigingen ervan. Vergeet daarom niet de Ondernemingsraad te betrekken bij het aanpassen van de regeling. De Ondernemingsraad heeft ook een jaarlijks informatierecht over de werking en verwachtingen van de regeling.

Zodra de gewijzigde regeling is vastgesteld is het verplicht om de meldregeling beschikbaar te stellen aan iedereen die voor de organisatie werk verricht(te) of gaat verrichten.

 Let op:

Ook voor sommige organisaties met minder dan 50 werknemers is een interne meldprocedure verplicht. Het gaat met name om organisaties die onder de WWFT vallen, zoals die te maken hebben met financiële diensten, producten en markten, het voorkomen van witwassen van geld en terrorismefinanciering. Daarnaast betreft het organisaties die werkzaam zijn op het gebied van burgerluchtvaart, maritieme arbeid en havenstaatcontrole, en op het gebied van offshore olie- en gasactiviteiten.

Meer weten?

Wilt u meer weten? Bijvoorbeeld over wat de veranderingen voor u betekenen, of hoe u uw bestaande meldregeling in lijn kunt brengen met de aanstaande wetswijziging? Neem dan gerust contact met ons op.