Concurrentiebeding

In de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd kan een bijzonder beding worden opgenomen over werkzaamheden van de werknemer na het einde van de arbeidsovereenkomst, het concurrentiebeding. Hierbij geldt o.a. wel het schriftelijkheidsvereiste, dat het concurrentiebeding alleen geldig is als het op papier nader omschreven staat. Een motivering hierbij is van belang om aan te geven dat het beding noodzakelijk is vanwege uw bedrijfs- of dienstbelangen.

Het concurrentiebeding beperkt de werknemer in zijn recht om na het einde van de arbeidsovereenkomst werkzaam te zijn op een wijze die hij zelf heeft gekozen. Aldus kan een concurrentiebeding een werknemer treffen in een zwaarwegend belang, namelijk in de wijze waarop hij in zijn levensonderhoud voorziet. Om die reden heeft de wetgever het overeenkomen van een concurrentiebeding in tijdelijke arbeidsovereenkomsten als uitgangspunt verboden, de rechtsgeldigheid van een concurrentiebeding aan een aantal voorwaarden onderworpen en bovendien aan de rechter de mogelijkheid gegeven een beding geheel of gedeeltelijk te vernietigen op de grond dat het in verhouding tot het te beschermen belang van de werkgever voor de werknemer onbillijk nadeel met zich brengt.[1]

Concurrentiebeding bij arbeidsovereenkomst bepaalde tijd

Ter bescherming van de werknemer is sinds 1 januari 2015, met de invoering van de WWZ, het overeenkomen van een concurrentiebeding in een tijdelijke arbeidsovereenkomst niet toegestaan, behoudens ingeval sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen, die de werkgever dan ook zorgvuldig moet motiveren. Het gaat om een hoofdregel: indien de werkgever deugdelijk schriftelijk gemotiveerd aangeeft waarom het beding wegens zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen toch nodig is, kan het geldig zijn. De regering stelt hoge eisen aan de motivering[2]: “In het beding zelf dient gemotiveerd te worden welke bedrijfs- of dienstbelangen het betreft en waarom die een concurrentiebeding vereisen. Dit noopt de werkgever tot een concrete afweging en voorkomt daarmee een lichtvaardig gebruik van het beding. Zonder motivering is het beding nietig. Wanneer er wel een motivering is opgenomen, maar de werknemer van mening is dat er niet of niet meer sprake is van zodanig zwaarwichtige bedrijfs- of dienstbelangen dat die een concurrentiebeding noodzakelijk maken, kan hij dit voorleggen aan de rechter. Die kan het beding vervolgens vernietigen indien hij meent dat de motivering de noodzaak voor een concurrentiebeding onvoldoende onderbouwt.”

De motivering moet worden gegeven bij het sluiten van de overeenkomst met het beding: het beding kan niet later nader worden gemotiveerd. De minister heeft ook desgevraagd geen voorbeelden van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen willen geven en er op gewezen dat het per specifiek geval een afweging en motivering vergt: “Een dergelijke motivering kan gelegen zijn in hele specifieke kennis of bedrijfsinformatie die de werknemer op zal doen, waarbij de werkgever onevenredig wordt benadeeld als de werknemer overstapt naar een concurrent.”

 Daarnaast speelt veelal de vraag in de praktijk, en welke wij in jurisprudentie tegenkomen, is daadwerkelijk sprake van aantasting bedrijfsdebiet bij een overstap naar de concurrent? Het concurrentiebeding is bedoeld ter bescherming van het bedrijfsdebiet van de werkgever. Onder bedrijfsdebiet wordt verstaan de know-how, reputatie en goodwill van de werkgever door inzicht, inspanning en kennis welke is opgebouwd. De rechter overweegt dat van zo’n aantasting sprake zou kunnen zijn als de werknemer door zijn functie op de hoogte is van essentiële (commerciële en/of technische) informatie van unieke werkprocessen en strategieën. In dat geval kan de nieuwe werkgever deze informatie gebruiken en is hij in de concurrentieslag met de oude werkgever in het voordeel.[3]

 Indien er sprake van een zwaarwegend bedrijfsbelang is, is het gevolg voor de dagelijkse praktijk dat u voor iedere werknemer met een contract voor bepaalde tijd, het concurrentiebeding afzonderlijk moet formuleren. Dat betekent dat u uw belang bij het concurrentiebeding moet motiveren dan wel nader concretiseren naar de informatie waar de specifieke werknemer mee in aanraking komt.

Concurrentiebedingen zijn dus altijd maatwerk. Maatwerk waar de arbeidsrechtspecialisten van BrouwersHRM u bij kunnen helpen.

[1] Tekst & Commentaar Burgerlijk Wetboek, Concurrentiebeding bij: Burgerlijk Wetboek Boek 7, Artikel 653 [Concurrentiebeding] – M.S.A. Vegter

[2] Kamerstukken II 2013/14, 33818, 3, p. 17

[3] https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBZWB:2020:2184